Το έσω ους

Το έσω ους είναι, ίσως, το πιο πολύπλοκο μέρος του ανθρώπινου σώματος. Κάνει δυνατή την ακοή μετατρέποντας τον ήχο σε ηλεκτρικά σήματα, τα οποία στη συνέχεια ταξιδεύουν κατά μήκος του ακουστικού νεύρου στον εγκέφαλο. Το έσω ους παίζει, επίσης, ρόλο στην ισορροπία. Τα τμήματα που ενέχονται στην ισορροπία (υμενώδης λαβύρινθος) μπορούν να ανιχνεύσουν την επιτάχυνση του κεφαλιού σε κάθε διεύθυνση, είτε σε ευθεία γραμμή (γραμμική επιτάχυνση) είτε σε περιστροφή ή στροφή (γωνιακή επιτάχυνση). Τα ηλεκτρικά σήματα τα οποία δημιουργούνται ως απόκριση προς τις κινήσεις του κεφαλιού περνούν μέσα από το νεύρο της ισορροπίας (αιθουσαίο νεύρο), το οποίο κατά την πορεία του συνενώνεται με το κοχλιακό νεύρο για να σχηματίσουν ένα ενιαίο δεμάτιο (το ακουστικό νεύρο), το οποίο εν συνεχεία εισέρχεται στον εγκέφαλο.

Το τμήμα του έσω ωτός που πραγματικά “ακούει” είναι ο κοχλίας. Πρόκειται για έναν κοίλο, ελικοειδή σωλήνα μέσα σε πολύ πυκνό οστό, το οποίο καλείται οστέινος λαβύρινθος (μέρος της λιθοειδούς μοίρας του κροταφικού ιστού). Ο σωλήνας αυτός είναι γεμάτος με υγρό όμοιο με αυτό που κυκλοφορεί σε ολόκληρο το σώμα (λέμφος) και το υγρό που περιβάλλει τον εγκέφαλο (εγκεφαλονωτιαίο υγρό). Αυτό το εσωτερικό υγρό καλείται έξω λέμφος. Μέσα στην έξω λέμφο βρίσκεται ένας άλλος ελικοειδής, τριγωνικού σχήματος σωλήνας που ονομάζεται κοχλιακός πόρος, ο οποίος περιέχει τα πολύ σημαντικά “τριχωτά κύτταρα” (αυτά μετατρέπουν τον ήχο σε ηλεκτρικό ρεύμα). Αυτά τα τριχωτά κύτταρα είναι διατεταγμένα σε δύο ομάδες που ακολουθούν τις έλικες του κοχλιακού πόρου προς τα πάνω, από τη βάση προς την κορυφή. Υπάρχει μια μονή σειρά από έσω τριχωτά κύτταρα που βρίσκονται κοντά στο σώμα του κοχλία και 3-4 σειρές έξω τριχωτών κυττάρων. Στον υγιή νεαρό άνθρωπο υπάρχουν περίπου 3.500 έσω τριχωτά κύτταρα και περίπου 12.000 έξω τριχωτά κύτταρα. Κάθε τριχωτό κύτταρο έχει μια ομάδα μικρών ισχυρών τριχιδίων (στερεοκροσσοί), τα οποία προβάλλουν από την παχύτερη άνω επιφάνεια του κυττάρου μέσα στο ειδικό υγρό που πληρεί τον κοχλιακό πόρο. Το υγρό ονομάζεται έσω λέμφος και αυτό που είναι αξιοσημείωτο σε αυτό είναι το ότι χαρακτηρίζεται από ένα ισχυρό θετικό ηλεκτρικό φορτίο (περίπου 80 millivolt) και από το γεγονός ότι είναι πλούσιο σε κάλιο, ένα μεταλλικό στοιχείο.

Τα τριχωτά κύτταρα βρίσκονται τοποθετημένα μαζί με τα υποστηρικτικά τους κύτταρα μέσα στο όργανο του Corti. Αυτό είναι μια λεπτή ακρολοφία η οποία βρίσκεται πάνω σε μια λεπτή, ιδιαίτερα εύκαμπτη μεμβράνη, η οποία με τη σειρά της ονομάζεται βασικός υμένας.Ο βασικός υμένας σχηματίζει το έδαφος του τριγωνικού κοχλιακού πόρου. Η κατωφερής οροφή σχηματίζεται από μια ακόμη λεπτή μεμβράνη (αιθουσαίος υμένας) και το πλάγιο τοίχωμα από μια πεπαχυμένη περιοχή πλούσια σε αγγεία (αγγειώδης ταινία). Η δομή αυτή είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση της σύστασης της σχετικά ασυνήθιστης, αλλά πολύ σημαντικής έσω λέμφου.

Σε επαφή με τη βάση των τριχωτών κυττάρων είναι οι νευρικές ίνες που μεταφέρουν τις ώσεις (σήματα) προς τον εγκέφαλο (προσαγωγές ίνες). Τουλάχιστον το 90% αυτών των νευρικών ινών ξεκινούν από τα έσω κύτταρα, παρά το μικρότερο αριθμό τους. Κάθε έσω τριχωτό κύτταρο έχει περίπου 10 νευρικές απολήξεις που είναι προσκολλημένες σε αυτό και αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν περίπου 30.000 νευρικές ίνες στο κοχλιακό νεύρο.

Τα έξω τριχωτά κύτταρα έχουν νευρικές ίνες που συνδέονται με αυτά, αλλά οι περισσότερες είναι ίνες που προέρχονται από τον εγκέφαλο (απαγωγές ίνες).

Το κοχλιακό νεύρο πορεύεται προς τα έσω μαζί με το αιθουσαίο νεύρο (της ισορροπίας) και το προσωπικό νεύρο μέσα από έναν πόρο στην έσω πλευρά του κρανίου (που ονομάζεται έσω ακουστικός πόρος), για να φτάσει στο εγκεφαλικό στέλεχος. Το τμήμα αυτό του εγκεφάλου είναι υπεύθυνο για πολλές αυτόματες λειτουργίες, όπως ο σφυγμός, η αρτηριακή πίεση, η εγρήγορση, η ισορροπία κ.α.

Περίπου οι μισές από τις ακουστικές ίνες περνούν στην αντίθετη πλευρά του εγκεφαλικού στελέχους (χιάζονται) και στη συνέχεια περνούν στον μεσεγκέφαλο, για να φτάσουν τελικά οι πληροφορίες που μεταφέρουν στον φλοιό των εγκεφαλικών ημισφαιρίων, όπου γίνονται συνειδητές. Για την ακοή, η περιοχή του εγκεφάλου που τα ερεθίσματα γίνονται συνειδητά είναι οι κροταφικοί λοβοί του εγκεφάλου, οι οποίοι εντοπίζονται στις δύο πλευρές του κεφαλιού, ακριβώς πάνω από το αφτί.